AĞRI VE BESLENME İLİŞKİSİ
Bir migren hastası olarak son zamanlarda ağrılarımda da bir tetiklenme olduğunu fark ettiğim için biraz dönüp ağrı konusunda okumalar yaptım. Beslenme ve ağrı arasındaki ilişkiyi size de anlatmak istedim. En çok obezite ile ilişkilendiriliyor tabi ki. Ama normal kilolu bireylerde de beslenme seçimleri ile yakından ilişkili bir konu.
Şişman bireylerde ağrı skorları artmaktadır. Ağrı ile beslenme arasında çok yönlü bir ilişki vardır. Besinlerin antioksidan içeriği, içerdikleri vazokonstriktör (damarları daraltan) veya vazodilatör (damarları genişleten) maddeler, beslenmenin inflamatuvar (bir zarara karşı koruyucu yanıt), oksidatif ve biyokimyasal etkileri, bazı besinsel öğelerin nörofizyolojik (sinir sisteminin işleyişi ile ilgili) rolleri, beslenme ile ağrı ilişkisi arasındaki ilişkilerin ana etkilerdir.
Ağrı, obezite ve obezitenin tetiklediği inflamatuar belirteçlerle ilişkilidir.
Amerika’da yapılan bir milyondan fazla katılımcılı bir çalışmada Beden Kitle İndeksi (BKİ) ile ağrı şikayeti arasındaki ilişki incelenmiştir. Morbid obez seviyesindeki hastalarla yapılan bir çalışmadan hareketle, obez bireylerde daha düşük ağrı eşiği ve daha yüksek ağrı skorları belirlenmiştir.
Ancak obez bir birey olmasanız da kronik olarak günlük ağrı şikayeti yaşıyorsanız;
Magzenyum, D vitamin, C vitamini, B12 vitamini, Omega 3 ve 6 yağ asitleri, Zerdeçal (içeriğindeki kurkimin maddesinde ötürü) ve Zencefil (içeriğindeki gingeroller ve shogaollerden ötürü) beslenmede önemli öğelerdir. Vitamin ve minerallerin eksikliğine baktırmalı ve bu öğelere beslenmenizde yer vermelisiniz.
Farklı tipte ağrılar üzerine glutensiz, ketojenik, vejeteryan diyet, Akdeniz diyeti, früktoz ve FODMAP kısıtlı diyetler gibi özgün diyetlerin etkilerine yönelik çalışmalar yapılmıştır.
Farklı tipte ağrılar üzerine glutensiz, ketojenik, vejeteryan diyet, Akdeniz diyeti, früktoz ve FODMAP kısıtlı diyetler gibi özgün diyetlerin etkilerine yönelik çalışmalar yapılmıştır.
Ağrı yönetimi üzerine etkileri araştırılan diyet stratejilerinden biri aralıklı açlık ve kalori kısıtlamasıdır. Bu beslenme şeklinin beyinde kronik ağrıyı tetikleyen unsurları rahatlatmakta etkili olabileceğini söylemektedir. Ancak yine de daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu belirtilmektedir.
Ketojenik diyetler ile kronik ağrının rahatlaması üzerine olumlu sonuçlar elde eden çalışmalar vardır. Ancak ketojenik diyetlerin yüksek yağlı olması, obeziteyi indükleyebilir ve yağ asidi içeriği inflamasyonu tetikleyebilir. Bu nedenle kişiselleştirilmiş yağ oranı içeren ketojenik diyetler ile ilgili daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Gluten ve histamin eliminasyon diyetlerinin, baş ağrısında etkili olduğuna dair güçlü veriler yoktur, ancak IgG pozitifliğine neden olan gıdaların elimine edildiği diyetlerin ağrı kontrolü sağlayabileceği belirtilmiştir.
Ancak glüten duyarlılığı olan bireyler üzerinde yapılan bir çalışmada 12 aylık bir glutensiz diyetten sonra katılımcılardan %75’inde ağrılı semptomlarda anlamlı bir azalma saptanmıştır.
Akdeniz diyetine benze şekilde yani meyve, sebze ve kepekli tahıllar açısından zengin bir diyet uygulamasının, azalmış ağrı ve artmış yaşam kalitesiyle sonuçlandığı belirtilmiştir.
Çocuklarda tekrarlayan karın ağrısında diyet müdahalelerini değerlendiren bir sistematik derlemede; probiyotik takviyelerinin 3 ay içinde ağrıyı azaltmada etkili olduğunu, fiber desteklerin, fruktoz ve FODMAP kısıtlı diyetin ise ağrı üzerinde başarılı kanıtlar sunmadığını belirtmiştir.
Özetle ağrı ve beslenme arasında önemli bir ilişki vardır. Kronik ağrı çeken bireylerde kişiye özgü beslenme programları yaratarak ağrıda azalma sağlanması mümkündür.
Ağrısız ve huzurlu bir gün dilerim herkese…
Sevgilerimle,
Hande ACAREL, M.Sc., RD
Uzman Diyetisyen, Fitoterapist ve Pilates Eğitmeni
Kaynaklar:
Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2020;5(3):653-60
Stone AA, Broderick JE. Obesity and pain are associated in the united states. Obesity (silver spring). 2012;20(7):1491-5. [Crossref] [PubMed]
Marziali M, Venza M, Lazzaro s, Lazzaro A, Micossi C, stolfi VM. gluten-free diet: a new strategy for management of painful endometriosis related symptoms? Minerva Chir. 2012;67(6):499-504. [PubMed]
Newlove-Delgado TV, Martin AE, Abbott RA, Bethel A, Thompson-Coon J, Whear R, et al. Dietary interventions for recurrent abdominal pain in childhood. Cochrane Database syst Rev. 2017;3(3):CD010972. [Crossref] [PubMed] [PMC]
Comments